You are currently browsing the category archive for the ‘Κινούμενες Εικόνες’ category.
Ήρθε ο καιρός να μιλήσουμε. Και γι’ αυτό σωπαίνουμε. Τα σύννεφα κατεβαίνουν χαμηλά και μοιάζει να σκοτεινιάζει ο κόσμος. Αυτές τις στιγμές το βλέμμα θα πάει προς τα μέσα. Θα πάει προς τα μέσα αν αρνηθούμε την άγονη ταραχή και αφήσουμε τον νου, το άλλο σώμα μας, να κινηθεί αβίαστα. Εδώ θέλει προσοχή να αφήσουμε κάποιο κενό, να μη το γεμίσουμε τηλεοράσεις, ιδέες και συναισθήματα μισά. Αν δεν μπορείτε να δείτε τα μεγάλα και τα μέλλοντα μπορείτε να μην ενδώσετε σε όσα σας κάνουν να αισθάνεστε άρρωστοι από θυμό ή ενοχή, φτηνοί. Έχουμε επιλογές. Το ωραίο, το καλό και το αληθινό υπάρχουν στην μικρή και την μεγάλη κλίμακα. Στο τραπέζι που δουλεύουμε, στο τραπέζι που τρώμε. Εκεί υπάρχει πάντοτε δουλειά. Θα ξεκαθαρίσουν τα πράγματα με τον καιρό, όλο και περισσότερο. Η αίσθηση μου, βέβαια, είναι πως ήδη υπάρχουν πολλά που είναι ξεκάθαρα… Το δέντρο το κρίνεις από τους καρπούς του. Οιοσδήποτε λόγος φέρνει ταραχή εμποδίζει την καθαρή κρίση. Θα πρότεινα να μη τον ακούτε, είναι ανεπαρκής, κατακριτέος ακόμα κι αν έχει καλή πρόθεση. Για παράδειγμα κάτι δεν πάει καλά όταν με εμπάθεια αρθρώνεται λόγος που είτε σας δικαιώνει άμεσα και σας δίνει την τοξική “ελευθερία” του θύματος είτε έμμεσα γεμίζοντας σας δίκαιη και “θαραλέα” ενοχή. Τα λάθη του ενός δεν δικαιολογούν τα λάθη του άλλου. Δεν θα μιλήσω στενά πολιτικά, επίκαιρα, σε αυτήν την ανάρτηση. Όσο κι αν μοιάζει επικίνδυνο θα σας θυμίσω μόνον πως η πολιτική δεν μπορεί να υπηρετεί μόνο το “χρήσιμο”. Πρέπει να θυμάται το “αληθινό”. Η φωνή της “λογικής” μας έφερε μέχρις εδώ. Με πολλούς τρόπους η φωνή της “λογικής” διέφθειρε τα πάντα. Επέβαλε μπαλώματα παντού και προώθησε τον κυνισμό και την μικροπρέπεια. Ευτυχώς όμως δεν υπάρχει επιλογή “βολική” και εύκολη πλέον. Πρέπει να πορευθούμε με αξίες κι όχι με φόβο ή τεμπελιά. Κι αξίες είναι και η δικαιοσύνη η αξιοπρέπεια και το Δημοκρατικό ιδεώδες. Αξίες είναι το ωραίο και το συνετό. Αξία είναι η χαρά του άλλου και η ξεκούραση που δίνει η “σοφία” που δίνει ο χρόνος. Αξία είναι το ήθος, αρχαίο, που λέει πως η δυσκολία δε μας καλεί να κλειστούμε να επιβιώσουμε αλλά να φροντίσουμε όσο μπορούμε τους γύρω μας, να καταλάβουμε πως όποιος προσφέρει έχει περισσότερα. Αυτό είναι το δίδαγμα της “Οικονομίας” της παγκόσμιας πως δεν υπάρχει κάτι καλό για “έναν”. Αυτή είναι το εμπόριο, δηλαδή η η πορεία. Ας θυμηθούμε την λέξη “Προσφορά”! Αξίες είναι τα πράγματα με τα οποία φτιάχνεις μια ζωή, μια σχέση, μια Ιστορία. Αυτές είναι το αντίδοτο. Δεν φτιάχνουν οπαδούς και δεν χρειάζεται να μιλήσουν πολύ. Δεν ευνοούν τα διλήμματα και δεν υπάρχουν για να πείσουν. Ακόμα κι αν όλοι βάλουν εναντίον σου και αισθάνεσαι μόνος, το να υπερασπίζεσαι κάποιαν αξία σε δένει με όλους τους ανθρώπους αρκεί να το κάνεις ήρεμα, χωρίς να σφίγγεις τα δόντια, χωρίς πείσμα και θέλημα. “Αν δεν φοβάσαι τον θάνατο, μπορείς να καταφέρεις τα πάντα”. Αυτά για τα οποία μιλάω τα βλέπω. Σε ανθρώπινες ζωές γύρω μου. Ήρθε ο καιρός να μιλήσουμε. Και γι’ αυτό σωπαίνουμε. Τα σύννεφα κατεβαίνουν χαμηλά και μοιάζει να σκοτεινιάζει ο κόσμος. Αυτές τις στιγμές μπορούμε και πρέπει να δούμε. Τα ελάχιστα πράγματα που περνάνε μπροστά μας. Αυτά που οι ποιητές (δηλαδή όλοι οι άνθρωποι που τιμούν κάποια στιγμή της ζωής τους) μας φωνάζουν να κοιτάξουμε. Κι αν η ζωή είναι σκληρή, άδικη, μην ακούτε κανέναν από αυτούς που βρήκανε τον φταίχτη. Δεν ψάχνουμε τον φταίχτη αλλά λύσεις. Δεν ψάχνουμε να διαχειριστούμε συναισθήματα αλλά προβλήματα. Το αίνιγμα του κακού δεν θα απαντηθεί έτσι. Είμαστε έκθετοι. Σε όλα. Και στα θαύματα που περνάν μπροστά μας συνεχώς, στο γεγονός πως ο κόσμος υπάρχει(;) στους περαστικούς που δε θα γνωρίσουμε ποτέ! Στη γη που πατάμε και στον ήλιο που λάμπει στη ζωή μας. Σ’ολα τα ανώνυμα άνθη της γης και σ’ολα τα πράγματα που μπορούμε να μοιραστούμε, σε δρόμους, πλατείες, σπίτια και ταράτσες. Σε μέρη που είχαμε εγκαταλείψει και θα ξαναβρούμε. Δεν είμαι αισιόδοξος για μένα. Είμαι αισιόδοξος όμως για μας! Μαζί με όλα τ’ άλλα, ας κάνουμε πράγματα γενναιόδωρα, ευγενικά! Έχει σημασία. ένα άρθρο για τους A Winged Victory for the Sullen
[Το βίντεο είναι απόσπασμα από το “Sky And Ground” του Takahiko Iimura]
Αγαπητή Α. εύχομαι να είσαι χαρούμενη χωρίς ιδιαίτερη αιτία.
Τις τελευταίες μέρες έχω στον νου όσα είπες. Αυτό όχι λόγω της αδυναμίας που σου έχω. Οι ερωτήσεις σου είναι και δικές μου.
Αυτήν την περίοδο δουλεύω μέχρι να φανεί το πρώτο φως και μόλις ξυπνήσω τρέχω να ξαναρχίσω. Δεν υπάρχει εξήγηση, δεν ξέρω τι είναι Τέχνη, τι είναι Καλλιτέχνης και γιατί τα κάνουμε αυτά όλα. Μόνον ξέρω πως η σωστή απάντηση δεν μπορεί να αποκλείει κανέναν. Στην πράξη αυτό που λέω είναι παράδοξο και προφανές μαζί. Είμαι ερωτευμένος και δεν ξέρω τι πάει να πει έρωτας.
Γιατί γίνονται όλα αυτά; Και τι σημαίνουν; Προσπαθώ να σου απαντήσω χωρίς ευφυία. Η απάντηση μου θα κρατήσει το ερώτημα όρθιο. Δεν θα το αφανίσει. Δεν μπορεί. Η απάντηση μου απλώς θα του δώσει ζωή. Το ξέρω και το επιθυμώ. Το ερώτημα είναι αυτό που κάνει τον κόσμο μπορετό, ευρύχωρο, ικανό για την αγάπη, για το θαύμα, για την σοφία. Το ερώτημα συγκροτεί την συνάντηση, το συζήτημα, αυτό που ονομάζουμε αλήθεια. Το ερώτημα προάγει τον έρωτα, επιτρέπει την ζωή, συνιστά τον κόσμο ενώ τον κατασπαράζει. Το ερώτημα είναι που φωτίζει απλώνοντας το σκοτάδι του παντού, καταδιώκοντας τον άνθρωπο χωρίς έλεος για να του δώσει αυτό που ζητά χωρίς να τον τελειώσει.
[…]
Είναι μεγάλη η διαδρομή που κάνει ο νους όταν μιλά γι’ αυτά. Είναι μεγάλη γιατί προσπαθεί να μην αδικήσει, να μη μικρύνει τα πράγματα για να τα χωρέσει κι έτσι όταν μιλά για κίνηση να μιλα για ακινησία, όταν μιλά για σιωπή να μιλά για λόγο, οταν μιλά για την ανθρωπότητα να μιλά για κάποιον ένα ή για τον πλέον συγκεκριμένο εμένα, εμένα που σου γράφω στην πόλη του Ναυπλίου και κάνει κρύο στο σπιτι ενώ φίλοι κοιμούνται και τα σύννεφα απλώνουν πάνω από τις οικοδομές στην θάλασσα. Επάλληλα, τεράστια, σε κίνoύμενη ακινησία.
[…]
Α. που βρισκόμαστε; Τι κινείται όταν κινούμαστε; Καποια πράγματα μέσα μας μένουν ασάλευτα. Και κάποια άλλα πορεύονται σε άλλους χώρους που μοιραζόμαστε με τον νου. Υπάρχουν τόποι που δεν ξέρουμε αν βρίσκονται μπροστά ή πίσω μας, αν τους περιέχουμε ή αν μας περιέχουν. Σ’αυτούς τους τόπους ξεδιπλώνονται οι επιθυμίες οι σκέψεις και οι αισθήσεις, εμφανίζονται οι έννοιες και οι Ιστορίες σαν καθαροί όγκοι. Όλα, αν τα δεις από απόσταση, μοιάζουν με συχνότητες και ρυθμούς, με γραμμές και επίπεδα. Τι είναι, όμως, αυτό που τα κινεί είναι άγνωστο. Τι είναι αυτό που μας κινεί δεν γνωρίζουμε. Ποια είναι η ερώτηση-πηγή όλων των ερωτήσεων και ποια είναι η επιθυμία-πηγή όλων των επιθυμιών; Δεν ξέρουμε. Κι αυτή η επίγνωση, εκτός των άλλων, μπορεί να είναι γεμάτη ενθουσιασμό. Ο Έρωτας και η Ερώτηση έχουν κοινή ρίζα.
[…]
[Το κείμενο είναι απόσπασμα μιας επιστολής. Υπάρχει μια σειρά επιστολές, που κάποια στιγμή θα δημοσιεύσω, στις οποίες παρουσιάζω τον τρόπο που βλέπω μια σειρά θεμάτων.]
videopoem: Sky And Ground by Takahiko Iimura,
1994, DVD, color, sound, 30 min.
Sky and ground which was cut off momentarily
A camera wanders seeking its own shadow
The images explore the limit
of solitude in New York
A mythological verbal space in which
snakes and birds are intermingled
A unique world where these images
and words meet. (Takahiko Iimura)
o Takahiko Iimura στην wikipedia
ένα κάπως πιο διαφωτιστικό άρθρο εδώ
Ίσως δεν ξέρετε πως ήδη ξέρετε τον Winsor MacCay και τον Little Nemo. Η επιροή του, σήμερα ακόμη, είναι τεράστια. Στα κόμιξ αποτελεί μια απόλυτη αναφορά που συγκρίνεται ίσως μόνον με τον Hergé τον δημιουργό του Tin tin. Αποτελεί υπόδειγμα καθαρής και τολμηρής γραφής τόσο στις εικόνες όσο και στις ιστορίες του. Τον οδηγεί η διαδικασία του σχεδίου όπως ένα μεγάλο αριθμό λογοτεχνών η “γραφή”. Ενώ αυτό στην λογοτεχνία συχνά δίνει “δύσκολα” έργα, περιθωριακά, στην περίπτωση του MacCay το αποτέλεσμα καταφέρνει να έχει κάτι γλυκό κι ανάλαφρο, ενώ υπάρχει η αγωνία του παιδικού κόσμου, ο ενθουσιασμός και ο τρόμος, το αποτέλεσμα παραμένει προσβάσιμο και σχεδόν λαϊκό, αμερικανικό θα τολμούσα να πω. Μπορείτε να δείτε μερικά παραδείγματα εδώ ή να χαθείτε στο άπειρο υλικό του διαδικτύου εδώ
Το φιλμ “Little Nemo” είναι επίσης πολύ σημαντικό για την ιστορία του κινούμενου σχεδίου. Είναι απόγονος του Émile Cohl (έχουμε ήδη μιλήσει για την “Fantasmagorie”) Και πρόγονος του Walt Disney που, ελπίζω, θα παρουσιάσω αργότερα. Η μίξη του πραγματικού με το άψυχο που κινείται με τρόπο εύλογο, μαγικό είναι απαραίτητη στα κινούμενα σχέδια. Το έχουμε ξαναπεί πως το βασικό θέμα του “κινούμενου σχεδίου” είναι ακριβώς πως δίνει ζωή, πως άψυχα πράγματα, κατασκευασμένα, μιλούν κινούνται και ενίοτε λένε πράγματα σημαντικά. Το κινούμενο σχέδιο το κινεί ένας παιδικός ενθουσιασμός, έχει την ανάμνηση του παιχνιδιού με τις κούκλες και με τα στρατιωτάκια. Είναι ένα σχόλιο στο “πραγματικό”, στην “ζωή” και συγγενεύει βαθιά με το θέατρο. Και τα δύο (και το θέατρο και το κινούμενο σχέδιο) λένε ξεκάθαρα πως είναι “απάτη”, σύμβαση, ψέμα κι έτσι ανοίγουν την πόρτα του ονειρικού/εφιαλτικού, του θαυμαστού και ελευθερώνουν από την “πραγματικότητα” για να μιλήσουν καθαρά. Στο τέλος επιτρέπουν να ξαναβάλουμε τα πράγματα σε σειρά. Να κερδίσουμε λίγο χώρο να δούμε τον εαυτό μας ακόμα κι αν αυτό έχει σα σκοπό να δούμε ότι δεν βλέπουμε καθαρά.
Το Little Nemo είναι δροσερό. Αποτελεί ένα παιχνίδι. Μια νέα “Φαντασμαγορία”. Έχει ακόμα την γέυση του ενθουσιασμού της εποχής της βιομηχανικής επανάστασης ενώ ταυτόχρονα μετέχει του τρόμου που φέρνει ο νέος αιώνας. Η χρονιά είναι το 1911. Έρχεται η μεγάλη ανθρωπιστική διάψευση. Ο πρώτος παγκόσμιος πόλεμος. Ο Δεύτερος απλώς τον ολοκληρώνει αλλά αυτός αποτελεί το πραγματικό γεγονός. Οι βλακείες που έλεγαν οι εξελιγμένοι άγριοι του αναπτυγμένου κόσμου θα σκάσουν στα μούτρα τους. Τα σχέδια του MacCay μιλούν γι’ αυτά. Ο παλιάτσος και ο”άγριος” είναι οι φίλοι του μικρού Ήρωα που αν και απολαμβάνει τους καρπούς αυτού του άδικου κόσμου δεν έχει ακριβώς ευθύνη. Αυτοί θα σηκώσουν στο τέλος τον πεσμένο κύριο με το ημίψηλο(!) όταν η “μηχανή”, το αυτοκίνητο, τιναχτεί. Το αυτο-κίνητο. Το μνημείο της αυτάρκειας, του καταναλωτικού μύθου που πατά στην λήθη της φιλοσοφίας, του μέτρου, που επιδιώκει την ύπνωση της ανθρώπινης αγωνίας για να μπορεί να αναπτύσσεται ανεμπόδιστα. Το στόμα που φιλοξενεί το ζεύγος είναι το Τέρας της Ιστορίας που τους πηγαίνει και τους ταξιδεύει. Το χαμόγελο δεν σβήνει, τα λουλούδια δεν μαραίνονται αλλά… η καρέκλα τους είναι μέσα στο στόμα του Τερατώδους. Ο μικρός Νέμο είναι αξιολάτρευτος. Στα κόμικ κι εδώ, κυριευμένος από την περιέργεια και την διάθεση για παιχνίδι ζει κάτω από την σκιά μιας ανησυχίας βαθιάς, αληθινής, ανθρώπινης. Αυτή η ανησυχία είναι από την μία Ιστορική κι από την άλλη Υπαρξιακή. Ο MacCay έχει φτιάξει έναν ήρωα σπαραχτικό και διασκεδαστικό συνάμα. Ένα αριστούργημα. Κάτι βαθιά αληθινό και ευφάνταστο. Ναι. Νέμο!
Winsor McCay στην wikipedia
Little Nemo στην wikipedia
Άλλες σχετικές με τις απαρχές του “κινουμένου σχεδίου” αναρτήσεις:
Το πρώτο κινούμενο σχέδιο στην ιστορία από τον Émile Cohl που έχουμε ήδη δει.
Τα “θαύματα” του Bruce Bickford
και το ψηφιακό MetaData του Peter Foldes
Ξύπνησα μέσα στην νύχτα. Αυτην την φορά δεν ακουγόταν τίποτα. Βγήκα στο μπαλκόνι μου και είδα την Σελήνη μισή στην κορυφή του Αττικού ουρανού. Tου Αυγούστου. Έμοιαζε κάποιος να με σκεφτόταν. Θέλησα να υπήρχα μακριά από κάθε εικόνα.
Άφησα ανοικτή την μπαλκονόπορτα. Ένας άνεμος απαλός περνά μέσα από το σπίτι. Είμαι ήσυχος μέσα σε έναν κυκλώνα ανυπομονησίας. Μετέωρος σε ένα σκοτάδι που δεν φοβίζει. Σιωπηλός μπροστά σε μια θάλασσα από επιθυμίες. Πόσο μακριά θα προλάβω να δω;
Σ’ αυτήν την σιωπή όλα έχουν το ίδιο μέγεθος. Τα μεγάλα και τα μικρά. Ο τρόμος και ένα μολύβι, ένα ξερό λουλούδι και το ταβάνι που κρατά το δωμάτιο στην θέση του. Το μέλλον και η καρδιά που πάει να σπάσει σε αργή κίνηση.
Σ’ αυτήν την σιωπή ξημερώνει.
Στα σημειωματάρια μου υπάρχουν μνήμες, σκέψεις και κομμάτια από ιστορίες που φαντάστηκα. Πράγματα που επίτηδες δεν ορίζω. Είναι καιρός να ανοίξουν οι ντουλάπες, να βγουν πράγματα στο φως. Ειδικά τώρα που η βία των περιστάσεων επιβάλλει τα θέματα που συζητάμε. Ειδικά τώρα θέλω όλο και περισσότερο να μιλήσω για όσα μοιάζουν μικρά, ασήμαντα, ιδιωτικά…
“Tu vas me manquer cette nuit!” Θα μου λείψεις αυτήν την νύχτα. Αυτές οι λέξεις ήταν δικές μου. Είχα σύρει το προσωπο μου στους μηρούς της, στην κοιλιά, στο λαιμό της. Είχα χαιδέψει το πόδι της κρυφά κάτω από το τραπέζι, απαλά σαν σκέψη, κρυφά όπως ταιριάζει στα μυστικά, γιατί ήταν μυστικές οι στιγμές μας.
Ξεχειλίζοντας στην θέα του προσώπου της νέας γυναίκας που ακόμα αμφιβάλλει τον θαυμασμό του άνδρα. Το χαμόγελο των ματιών της φανερώνει λίγες στιγμές αγάπη και τρυφερότητα. Τα χέρια της κρατούν το χέρι μου πάνω στο πρόσωπο της ενώ τα μάτια μας ποτίζονται στην αμοιβαία θέα. Πονάω να τα σκεφτώ όλα αυτά. Την βλέπω στο ίδιο σπίτι, λίγες μέρες πριν σαν δύο άγνωστοι, κανείς δεν πρέπει να μάθει και είναι η Σελήνη και είναι μπερδεμένη οπότε είμαι μπερδεμένος και δε μπορώ να μεταμορφωθώ σε άνδρα και καθησυχάζω τον πόθο αλλά είναι νύχτα κι αγκαλιαζόμαστε και είναι μικρή και θα ωριμάσουν τα φιλιά της με τον καιρό αλλά δεν την είδατε να κοιμάται ξαπλωμένη, απλή, αφημένη με τα πόδια της να διπλώνονται μεταξύ τους, πόση χάρη, απλόχερη και σιωπή στο μικρό δωμάτιο που ο χρόνος χάνεται.
Κάθε βράδι για χάρη της κοιμάμαι λίγα λεπτά λιγότερο ώστε να την θυμηθώ.
Για το βίντεο: superbien.fr
Ο Bill Viola κόντεψε να πνιγεί σε μια λίμνη όταν ήταν μικρός. Αυτή η εμπειρία του άλλαξε την ζωή. Όπως έχει πει ο ίδιος, δεν ήταν τρόμος ή αγωνία αυτό που ένιωσε, ήταν ελευθερία, ωραιότητα και ειρήνη. Το συγκεκριμένο έργο δε μιλά βέβαια, απαραιτήτως, γι αυτή την εμπειρία. Το νερό μέσα στο οποίο μπαίνουμε ή καθρεφτιζόμαστε μπορεί να είναι ο υλικός κόσμος. Το παλίμψηστο του υλικού κόσμου που με τα ίδια υλικά φτιάχνει ξανά και ξανά σχήματα, σώματα, μορφές επάλληλες. Ο ευμετάβλητος υλικός κόσμος, που κυλά σα νερό από σχήμα σε σχήμα. Χωρίς όνομα, χωρίς μορφή. Στην επιφάνεια του παίζουν οι αντανακλάσεις, αποτυπώνονται οι μνήμες θολές και φευγαλέες, αυτά τα σημάδια είναι αυτά που μπορούμε να μάθουμε, όλα κι όλα, όσα ξέρουμε.
Ερχόμαστε μέσα από το άγνωστο και στεκόμαστε μπροστά στο κόσμο, μπροστά στο νερό που παίζει στο φως. Σταματά το βλέμμα μας στα παιχνίδια της επιφάνειας των νερών. Σταματά το βλέμμα στα σχήματα των πραγμάτων. Σταματά το βλέμμα μόλις δει κάτι. Ξανά και ξανά απέναντι στο νερό και στο ερώτημα του κόσμου, μένουμε χωρίς απάντηση. Πηδάμε και χανόμαστε μέσα στην αντανάκλαση μας. Μέσα από τις αντανακλάσεις και μόνο βλέπουμε και γνωρίζουμε. Δεν υπάρχει τίποτα άλλο για μας. Η ουσία και το βάθος μένουν άγνωστα. Μένουμε μετέωροι και συνάμα ενωμένοι με τον κόσμο.
Μπορείτε να συνεχίσετε την ανάγνωση σ’αυτό το πνεύμα και να διαβάσετε την ανάδυση μέσα από το νερό των μορφών όχι σαν απάντηση αλλά σαν εμπειρία του τώρα των πραγμάτων πέρα από εξηγήσεις, σαν μια γέννηση που γίνεται μόλις πάψει αυτός ο χωρισμός. Αλλά δεν είναι εκεί το θέμα τελικά. Προφανώς μπορείτε να το διαβάσετε τελείως διαφορετικά. Το βασικό είναι αν το έργο μας μιλά, αν μας πείθει. Όλα τα υπόλοιπα, οι ερμηνείες η συγκίνηση και η έμπνευση, οι εξυπνάδες και οι σοφίες, ακολουθούν. Το σημαντικό συμβαίνει πριν και μετά τις λέξεις.
Η γέννηση είναι κάτι παράλογο, η αιτία της παραμένει σκοτεινή, μετέωρη.
Το αίτιο της ύπαρξης παραμένει μια ερώτηση αναπάντητη. Έτσι όμως η ζωή παραμένει ελεύθερη, ακόμα, από κάθε χρησιμότητα και ποσοτικοποίηση. Κανείς δε μπορεί να πει αν η ζωή μας άξιζε ή όχι.
Κάτι τέτοιο θα βασάνιζε τον άνθρωπο. Με πολλούς τρόπους.
Ένα κάπως χειροπιαστό παράδειγμα είναι πως μια τετελεσμένη απάντηση σ’ αυτό το ερώτημα θα επέτρεπε σε κάποιον να αποφασίζει την ζωή ή τον θάνατο των άλλων. Σε κοινωνίες όπου επιτρέπεται η θανατική καταδίκη υπάρχει πάντα μια απόλυτη υπεραπλουστευμένη απάντηση σ’αυτό το ερώτημα. Το μεγαλύτερο αγαθό της εποχής μας είναι το δικαίωμα στην απορία.
Γι’ αυτό πρέπει να μένει αυτό το ερώτημα επίμονα μπροστά μας. Επίμονα αναπάντητο να στέκεται και να μεταμορφώνει τα πάντα.
Bill Viola. Μια σημαντική προσωπικότητα της σύγχρονης τέχνης, πυρηνική μορφή της Βίντεο Τέχνης και με σημαντική θεωρητική συμβολή, στα χωράφια του τουλάχιστο. Με Εβραικές ρίζες και με μεγάλες δόσεις αμερικανικού Βουδισμού.. και γενικά “μεταφυσικά” ερωτήματα. Συχνά ο λόγος του έχει ευκολίες αλλά το ένστικτο του ως καλλιτέχνη είναι αδιαμφισβήτητο.
http://www.brita.net/art_in_the_surface_of_the_water.html
Το σχετικό άρθρο στην wikipedia.
ένα άρθρο ενδεικτικό του τρόπου που σκέφτεται εδώ
ένα πυκνό άρθρο εδώ
Ένας διαδραστικός παιχνιδότοπος. Είναι μια ακόμα εφαρμογή των τεχνολογιών που συνδέουν τον Μαθηματικό-Υπολογιστικό χώρο με τον “Πραγματικό”. Ή αλλιώς “Επαυξημένη Πραγματικότητα” (“Augmented Reality”-“Réalité Augmentée”). Το φως ως εργαλείο με το οποίο ο κόσμος αλλάζει.
Εδώ, όπως γίνεται πάντα, η σκέψη προβάλλεται πάνω στα πράγματα και αλλάζει την σχέση μας μαζί τους.
Θα μπορούσαμε, λοιπόν, να θέσουμε ένα εύλογο ερώτημα: Το φως δημιουργεί μια ψευδαίσθηση; ίσως όχι. Το φως είναι ένα πράγμα. Εξίσου πραγματικό και αισθητό με τα υπόλοιπα. Το φως είναι προνομιακή πρώτη ύλη για την σύνθεση σκέψεων, πράξεων και αισθήσεων.
Η Εγκατάσταση δίνει μιαν αίσθηση διαφάνειας και ρευστότητας στον συμπαγή όγκο. Είναι αυτό ψευδαίσθηση; Θα μπορούσαμε να υποστηρίξουμε πως όχι. Ότι δηλαδή αποκαλύπτει την διαφάνεια και την χωρικότητα του υπαρκτού κόσμου, την ρευστότητα και σχετική πυκνότητα του. Θα μπορούσαμε να πούμε αντίθετα πως ψευδαίσθηση είναι η συντριπτική βαρύτητα και η αδιαπέραστη πυκνότητα των πραγμάτων. Αυτές οι ιδιότητες της μάζας του κόσμου έχουν περιγραφεί ήδη από τους φυσικούς επιστήμονες και η περιγραφή που προτείνουν είναι πιο κοντά σ’ αυτό που προτείνει μια εγκατάσταση. Τώρα βέβαια θέλει να προσέχουμε κιόλας. Αν και έχει μια αλήθεια αυτό το επειχήρημα, θέλει μια κάποια προσοχή. Η αλήθεια είναι συνήθως κάπου στην μέση.
Το σίγουρο είναι πως η χαρά και ο θαυμασμός που αισθανόμαστε όταν παίζουμε και διαστέλουμε αυτές τις έννοιες και αισθήσεις δεν είναι χωρίς περιεχόμενο. Η χαρά μας πηγάζει από βαθιά μέρη και εμφανίζει μια κάποια επίγνωση για την φύση των πραγμάτων. Ο τρόπος που οργανώνεται ο κόσμος έχει πολλές διαστάσεις. Έχουμε πάντα να κερδίσουμε αν τις αναλογιστούμε.
Αν κάποιοι θεωρούν πως όσα λέγονται για ένα κόσμο διαφορετικό, ωραιότερο, δικαιότερο, ευγενέστερο αποτελούν απλές φαντασιώσεις είναι διότι το δικό τους κομμάτι της φαντασίας το χρησιμοποιούν για να φαντάζονται πως ο κόσμος δεν αλλάζει… Γι’ αυτό τον λόγο η φαντασία και τα παιχνίδια με τον χώρο, όπως εμφανίζονται και στο θέατρο έχουν πολλά να πουν και δεν αποτελούν απλώς “γκάτζετ”. Μια εγκατάσταση λοιπόν, ένας χώρος “συσκευή” που υπογραμμίζει τις εν δυνάμει μορφές του χώρου μπορεί να είναι ένα κέρδος. Μια εμφάνιση.
http://www.polygon-playground.com/
Την εγκατάσταση την έχει κάνει η ομάδα-εταιρεία “White Void” http://www.whitevoid.com/
Αξίζει να δείτε και το portofolio τους
Ανέβασμα ενός έργου του Valere Novarina. Ενός από τους πλέον σημαντικούς δραματουργούς του Ευρωπαικού θεάτρου. “Ιδρυτή-Ευρέτη” του “Θεάτρου της Ακοής”, ενός θεάτρου που κυριαρχεί ο “Λόγος”. Ούτε ο Ηθοποιός, ούτε ο Συγγραφέας, ούτε ο Σκηνοθέτης. Όλοι οι προαναφερθέντες έχουν επιτέλους Ελευτερωθεί!
Στο Θεατρικό ιδίωμα του Novarina oι εικόνες έρχονται επί σκηνής από έναν άλλο κόσμο κι όχι για να περιγράψουν το κείμενο. Το κείμενο δεν περιγράφεται, ούτε εξηγήται. Το κείμενο παράγεται σαν απόηχος μιας πολύ βαθιάς σκέψης που εκείνη την στιγμή, ακόμη κι αν εμφανίζεται, έχει άγνωστους σκοπούς . Η ύπαρξη πολλών επιπέδων σκέψης και αίσθησης κάνει τον άνθρωπο φευγαλέο, άπιαστο, σαν την άμμο, σαν μια ακτίδα ήλιου που μπαίνει από τα θυρόφυλλα. Ο Άνθρωπος δεν είναι οι ιδέες του, παραμένει τρομακτικά ελεύθερος από τις ευκολίες της διάνοιας. Αυτή η ελευθερία φέρνει αμηχανία, προκαλεί ένα αίσθημα αφόρητα αδιευκρίνιστο, μετέωρο και δύσκολο. Η ασάφεια που προκαλεί μοιάζει τόσο αφηρημένη ώστε κυνδινεύει να γίνει απάνθρωπη. Όλο αυτό όμως ισορροπεί (μεταξύ άλλων) χάρη σε μια συνεχή αστειότητα και αδιάπτωτη χαρά της ύπαρξης. Χαρά της ύπαρξης των λέξεων πρώτα απ’όλα αλλά και των λοιπών..
Όπως το κείμενο αναπτύσσεται όγκοι κρυστάλλινοι διαδέχονται σωρούς από λάσπη και γιορτές των λέξεων (και του νου) σηκώνονται απρόοπτα! Αποσπάσματα που κάνουν τον κόσμο διάφανο με τη σαφήνεια και την ευστοχία τους εμφανίζονται αλλά δε διεκδικούν καμία ηγεμονία.
Στις δύο τελευταίες σελλίδες του “discours aux animaux” το κειμενο έχει δυο σελιδες μονο με ονοματα πουλιών! Για “κάποιους” αυτό τα λέει όλα.
Το ανέβασμα που βλέπουμε εδώ δεν αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα. Δεν αποδίδει τον τρόπο του Β.Νοβαρινά αν και παρουσιάζει μια κάποια συνέπεια μ’αυτό. Ξετινάζει και την έννοια του ηθοποιού και του συγγραφέα ή του σκηνοθέτη ενώ διαχέει και την έννοια του “σκηνικού”.
Μια μαριονέττα με το πρόσωπο του Συγγραφέα (ο Β.Νοβαρινά “αυτοπροσώπως”) στέκεται ενώ 3 τηλεκατευθηνόμενα ηχεία-αυτοκινητάκια διαχέουν την πηγή του λόγου διαλύοντας την σχέση με το ένα υποκείμενο που μιλά, με την πηγή του λόγου. Βλέπουμε τον συγγραφέα σα μαριονέτα που ακούει τις λέξεις της. Αν δε καταλαβαίνει κανείς Γαλλικά το πράγμα είναι κατά πάσα πιθανότητα ανυπόφορο. Το βάζουμε όμως μια που στο ιστολόγιο αυτό ψάχνουμε τα όρια και τις συναντήσεις της τεχνολογίας με την ζωή. “Η Ηλεκτρονική Μαριονέτα” είναι ένα τολμηρό παράδειγμα σχέσης του κειμένου με την εικόνα και την δράση. Η ενότητα τους συντελείται στον πυρήνα του έργου κι όχι σε κάποια καθησυχαστική μίμηση κάποιου πραγματικού.
O Zaven Paré (καλλιτέχνης που πειραματίζεται με τα νέα μέσα) υπογράφει όλη την σύλληψη. Ο Συγγραφέας είναι μια μαριονέττα, ένα παιχνίδι στα χέρια του, ένα παιχνίδι στα χέρια πολλών άλλων, ένα παιχνίδι στα νύχια των λέξεων. Με τον ίδιο τρόπο που στην εκκλησιαστική ζωγραφική της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας όπου σπανίως υπογράφεται το “έργο”. Η ενδεχόμενη υπογραφή έχει σχεδόν πάντα την μορφή “δια χειρώς..” και μετά ακολουθεί το όνομα, Μανουήλ π.χ. Αυτό ανοίγει το πεδίο ανάγνωσης του ποιός κάνει τι; και επιβάλλει ξανά το ερώτημα “ποιός είμαι εγώ;”
Όμως, επειδή κάθε ερώτηση είναι και μια θέση, στην ουσία από κάτω υπάρχει η δήλωση: “Εγώ δεν είμαι ακριβώς Εγώ”.
Το αίνιγμα της ομιλίας παραμένει.
(κάποια περισσότερα καθώς και κάποιοι σύνδεσμοι ακολουθούν πιο κάτω)
Leonard Cohen, Book of Mercy 1984.
In the Eyes of Men
In the eyes of men he falls, and in his own eyes too. He falls from his high place, he trips on his achievement. He falls to you, he falls to know you. It is sad, they say. See his disgrace, say the ones at his heel. But he falls radiantly toward the light to which he falls. They cannot see who lifts him as he falls, or how his falling changes, and he himself bewildered till his heart cries out to bless the one who holds him in his falling. And in his fall he hears his heart cry out, his heart explains why he is falling, why he had to fall, and he gives over to the fall. Blessed are you, clasp of the falling. He falls into the sky, he falls into the light, none can hurt him as he falls. Blessed are you, shield of the falling.
Wrapped in his fall, concealed within his fall, he finds the place, he is gathered in. While his hair streams back and his clothes tear in the wind, he is held up, comforted, he enters the place of his fall. Blessed are you, embrace of the falling, foundation of the light, master of the human accident.
Στα μάτια των ανθρώπων.
Στα μάτια των ανθρώπων πέφτει. Kαι στα δικά του επίσης. Πέφτει από την υψηλή θέση του. Πηγαίνει στο κατόρθωμα του. Κατευθείαν. Πέφτει σε σένα, πέφτει να σε γνωρίσει. Είναι κρίμα, λένε. Δείτε την ντροπή του φωνάζουν, όσοι τον ακολουθούν λίγο πιο πίσω. Αλλά αυτός πέφτει εκτυφλωτικά στο φως στο οποίο πέφτει. Δε βλέπουν ποιος τον σηκώνει ενώ πέφτει, ούτε πως η πτώση του με τον καιρό αλλάζει και μαζί της κι ο ίδιος παραδαρμένος μέχρις ότου η καρδιά του βάλει τις φωνές και ευλογήσει εκείνον που τον κρατά μέσα στην πτώση του. Και στην πτώση του μέσα ακούει, την καρδιά του να ουρλιάζει και η καρδιά του εξηγεί γιατί πέφτει, γιατί έπρεπε να πέσει, κι έτσι αφήνεται. Πέφτει. Ευλογημένο είσαι, σφιχταγκάλιασμα της πτώσης. Πέφτει μέσα στον ουρανό, πέφτει μέσα στο φως, τίποτε δε μπορεί να τον πληγώσει ενώ πέφτει. Ευλογημένη είσαι, ασπίδα της πτώσης.
Τυλιγμένος στην πτώση του, κρυμμένος μέσα σ’ αυτήν, βρίσκει χώρο και μαζεύει εκεί τον εαυτό του. Ενώ τα μαλλιά του φεύγουν πίσω ορμητικά και τα ρούχα του σκίζονται με λυγμούς στον αέρα κάτι τον κρατά όρθιο, τον παρηγορεί και έτσι μπαίνει στην πτώση του.
Ευλογημένο αγκάλιασμα της πτώσης.
Θεμέλιο του φωτός.
Αφέντη του ανθρώπινου ατυχήματος.
(μετάφραση Α. Μιστριώτης)
“http://www.vimeo.com/8569187”
Μια κριτική ματιά στις εξελίξεις που μας προτείνει η τεχνολογία από τον νέο μου φίλο: τον Keiichi Matsuda. Οι Εφαρμογές της επαυξημένης πραγματικότητας ανοίγουν την πόρτα για κινδύνους που, εν πρώτοις, δε μπορούμε να φανταστούμε. Μήπως μειώνεται ο Προσωπικός χώρος ακόμα περισσότερο; Μήπως ανοίγει η πόρτα να μπει ακόμα και στο μυαλό η σφαίρα της οικονομίας; Και της κατανάλωσης; Μήπως ανοίγει ο δρόμος εμφύτευσης λογικών που είναι προβληματικές; (βλ. επικίνδυνες) Αν ο χώρος της αντίληψης δυναμοποιηθεί από την τεχνολογία μήπως ανοίγει η πόρτα να εισάγει η αγορά ακόμα πιο βαθιά μέσα στον νου, ανάγκες που δεν χρειαζόμαστε; Αυτό άλλωστε είναι ένα από τα βασικά όπλα της διαφήμισης, η ανάγκη. Η κατασκευασμένη ανάγκη.
Εδώ οι αρχιτέκτονες με τους Σχεδιαστές και τους ποιητές έχουν να σκεφτούν και να δράσουν. Όλη η επιφάνεια του κόσμου θα ανήκει κάποια μέρα στις επιχειρήσεις, διότι αυτές κινούν την έρευνα και την βιομηχανία. Θα μπουν μέσα στο μυαλό μας. Ίσως. Θα υπαγορεύουν τον ρυθμό της σκέψης. Για λόγους ευκολίας πολλοί θα γίνουν απλοί παρατηρητές της ζωής τους.
Για μια ακόμα φορά τίθεται το αίτημα για κάποιο όριο στην εξέλιξη των πράγμάτων. Διότι, πολύ απλά, η σύσταση της προσωπικότητας του σύγχρονου ανθρώπου αρχίζει να αποδομείται, με συνέπειες νοσηρές (οι άνθρωποι έχουν πλέον χαλασμένα μυαλά, παθαίνουν όλο και περισσότερες ψυχοπάθειες!) είτε με όρους κοινωνικούς. Δικαιοσύνης π.χ. Η πιο επικίνδυνη ρύπανση είναι η πληροφορία. Ο Johny Mnemonic στην ομώνυμη ταινία δε μπορεί να συνέξει όλη αυτή την πληροφορία μέσα στο μυαλό του. Ε, λοιπόν ούτε κι εγώ! Προσθέστε όλες αυτές τις πληροφορίες-παύλα-γνώσεις που θα πρέπει να φύγουν για να χωράν τα ονόματα και οι ιδιότητες των καταναλωτικών αγαθών…
Που σταματά η τεχνολογία, η αγορά, το εμπόριο; Εκεί που ξεκινά ο άνθρωπος; Είναι αυτά ασυμβίβαστα; Όσο πάει και περισσότερο δυστυχώς. Χρειάζονται καλλιτέχνες και στοχαστές, ποιητές και μαστροχαλαστές, χρειάζονται άνθρωποι να πάρουν την τεχνολογία και να την προσαρμόσουν, να την κάνουν δικαιότερη, να την “μετρήσουν” πάνω στο σώμα και τον νου τους και μετά να μιλήσουν, να προτείνουν.
Το πρώτο βήμα, πάντως, είναι η κατανόηση του προβλήματος κι αυτό καλλιεργεί η δουλειά του φίλου Matsuda! Έχει μια κριτική στάση χωρίς να στερείται οπτικού ενδιαφέροντος και γοητείας. Το πείραμα είναι απολύτως επιτυχημένο, είναι ενδιαφέρον και ευχάριστο, είναι εύγλωττο αλλά δεν αισθητικοποιεί το πρόβλημα ώστε να πέσει στην παγίδα. Το αποτέλεσμα είναι σαφώς αποπνικτικό και το θέμα σαφές(αν και καμμία εικόνα δεν είναι σαφής χωρίς αναφορές. Άλλη ιστορία αυτή). Καλή Συνέχεια. Δε ξέρω όταν διαβάζετε εσείς αυτό το σχόλιο πως είναι αλλά όταν το έγραφα, έξω ο ήλιος, έκανε γιορτή! Τώρα που το γράφω. Ας βάλω κάτι από το σώμα, τον χώρο του και την χρονικότητα του, σ’ αυτόν το χώρο. Τώρα που μιλάμε για την νοσταλγία και την σχετικότητα. Την νοσταλγία του σώματος έναντι των ιδεών και των συσκευών τους. Ναι λοιπόν έξω τα φωτόνια τσουβαλιάζονται σπάταλα πάνω στα πάντα!
Οι μέρες είναι δικές μας αλλά δε τους φαίνεται. Μόλις διηγούμαστε τη άδεια ζωή μας βλέπουμε πως κάτι έχουμε να πούμε. Εκεί που όλα έμοιαζαν άδεια και μικρά. Ο κόσμος μεγαλώνει μόλις τον διηγηθείς, έτσι αλλάζουν τα πράγματα χωρίς να αλλάξουν.
Ο κόσμος μεγαλώνει μόλις τον διηγηθείς, ανακαλύπτεις πόσα πράγματα ζουν μέσα σου ακόμα και τα χεις κουκουλώσει και ξε-χάσει και πόσες ευκαιρίες έχεις πετάξει να παλέψεις μέσα σου και μοιάζεις φτωχός ενώ όσα κάνεις θρέφονται από το βάθος του χρόνου.
Ο κόσμος μεγαλώνει μόλις τον διηγηθείς, βλέπεις πως πολλά από αυτά που νομίζεις δικά σου είναι ξένα και τα βάζεις στην άκρη και παίρνεις λίγο από αυτό τον χώρο να ζήσεις μέσα στην κατανόηση, ελαφρύτερος.
Ο κόσμος μεγαλώνει μόλις τον διηγηθείς, έτσι η Nouvelle Vague του Γαλλικού Σινεμα απλώς είπε την καθημερινότητα της και έκανε το τότε Παρίσι έναν τόπο μαγικό. Έτσι οι Beatnicks έκαναν την Αμερική ένα όνειρο ατόφιο. Έτσι η Βρετανική Μιζέρια είναι κάτι σα φαντασίωση και ξεχειλίζει στα περιοδικά μόδας και στις φωτογραφίες νεανικής και άλλης μόδας
και τα νέα αγόρια και κορίτσια στις αυλές των σχολίων ονειρεύονται πως ζουν στο Χάρλεμ ή στο Λίβερπουλ. Ανάλογα την εποχή και την παρέα, ανάλογος και ο πρωταθλητισμός της δυστυχίας. Η δική μας ακόμα περιμένει την αφήγηση της. Κάτι πήγε να κάνει το ελληνικό σινεμά, αλλά ακόμα το πράγμα εκκρεμεί. Ονειρεύομαι ακόμα αυτές τις ταινίες που θα έρθουν όταν ήρεμοι θα αγαπήσουμε τον εαυτό μας, την πόλη μας, την ζωή μας. Δεν είναι τόσο δύσκολο.
Είναι μεσημέρι, έφαγα ένα παξιμάδι και καθαρισμένους ηλιόσπορους με αλάτι, ο ήλιος μπαίνει από την μπαλκονόπορτα κι, ενώ εδώ όλα γύρω είναι αντίθετα* από το Ποίημα του Αυστραλού φίλου Sean O’Callaghan, αισθάνομαι πως είμαστε στο ίδιο σημείο.
* Νύχτα-Μέρα, Περπατά-Κάθομαι, τρώει το απόλυτο Βρετανικό junkfood-τρώω υγιεινιστικά φούμαρα Σαρακοστιανού Τύπου, Κρυώνει-Ζεσταίνομαι, Φεγγάρι-Ήλιος…
Το καταπληκτικό αυτό Βίντεο τόσο πολύ μου μίλησε και για τόσους διαφορετικούς λόγους που προσπάθησα να μη σχολιάσω πολύ. Μη φορτωθεί και χάσει κάτι από την έκπληξη του. Είναι προιόν ενός άλλου πολιτισμού, όμως, κι έτσι έχει ανάγκη και λίγης υπεράσπισης. Οι Sticky Monster Lab από την Κορέα. Μια συνέντευξη τους εδώ (καταπληκτική κι αυτή…) 🙂
Καλούν τους εαυτούς τους και τους χαρακτήρες τους ΤΕΡΑΤΑ! Αυτά τα τέρατα είναι όλο πραότητα και καλοσύνη σχεδόν προπτωτική:).
Όλοι οι χαρακτήρες έχουν κάτι θετικό, μια δικαιολογία, τίποτα δεν καταδικάζεται οντολογικά, όπως ακριβώς στις εικόνες των Χριστιανών της Ανατολής (έχω γράψει σχετικά εδώ). Θυμάμαι την φράση του Μπόρχες(;) “Όλοι οι ποιητές είναι καλοί όταν τους καταλάβεις”.
Το “Είμαστε όλοι ΤΕΡΑΤΑ” έχει κάτι από το επίσης ακραίο “ο Άνθρωπος είναι πλασμένος κατ’ Εικόνα και καθ’ Ομοίωση του Θεού”. Το ένα το οδηγεί η θεμελιώδης έννοια της Συμπόνοιας “Compassion” και το άλλο εκείνη της Αγάπης. Η Θλίψη της Ιαπωνικής ευαισθησίας, αυτή η νοσταλγία, είναι ανάλογη του τρόπου με τον οποίο βλέπουν αυτόν τον κόσμο. Οι Sticky Monster Lab είναι Κορεάτες κι έχουν την γλυκιά μελαγχολία που συναντά κανείς σ’ όλες τις βουδιστικές κουλτούρες. Όλοι π.χ. ξέρουν την Ukiyo-e, αν δε σας λέει κάτι, μήπως το όνομα Hokusai; Δείτε τον ορισμό στις πρώτες παραγράφους αυτού του συνδέσμου κι αν έχετε χρόνο ξαναδείτε αυτές τις θαυμαστές εικόνες.
Αν αυτός ο κόσμος είναι μια ψευδαίσθηση όλα αυτά που αγαπώ, δεν υπάρχουν ήδη. Κι εγώ; Δεν έχω καμμία σημασία; Ο εαυτός είναι μια ψευδαίσθηση… Μου αρέσουν όμως όλα αυτά, δηλαδή δε μπορώ ακόμα να τα εγκαταλείψω κι ας έχετε δίκιο. Μου αρέσει και η ζωή αυτή που, σαν ψέμα που είναι, έχει ήδη πεθάνει, ενώ την ζω. Την νοσταλγώ, ήδη.
(αν έχετε δει το βίντεο, υπάρχει ένα ακόμα σχόλιο πιο κάτω..)
Read the rest of this entry »
Σ Τ Η Ν Α Θ Η Ν Α 
